Przewóz

Gmina położona w południowo-zachodniej części powiatu, na pograniczu Śląsko-Łużyckim. Graniczy z miastem Łęknica, gminą Lipinki Łużyckie, Żary, powiatem żagańskim, województwem dolnośląskim i Niemcami.
W skład Gminy wchodzą sołectwa w Dąbrowie Łużyckiej, Dobrochowie, Dobrzyniu, Lipnej, Mielnie, Piotrowie, Przewozie, Sanicach, Sobolicach, Straszowie, Włochowie.

 

W okresie wczesnopiastowskim Przewóz był grodem strzegącym przeprawy na Nysie. Wokół grodu rozwinęła się osada, która dała początek miastu. W XV wieku w wyniku wewnętrznych podziałów Przewóz stał się stolicą samodzielnego księstwa. Był miastem do połowy XV wieku, fragmenty okazałych murów miejskich zachowały się do czasów współczesnych. Przewóz rozsławiła męczeńska śmierć księcia żagańskiego Baltazara uwięzionego i zagłodzonego przez brata Jana w 1472 roku.
Wzajemna nienawiść obu braci, spowodowana niesprawiedliwym podziałem ojcowizny, znalazła ujście w zbrojnym konflikcie o prymat władzy w księstwie. Legenda głosi, że po zdobyciu Żagania, Jan zamknął brata w przewozkiej wieży. Fetując zwycięstwo przypomniał sobie o bracie dopiero po dwóch miesiącach – Baltazar już nie żył. Co roku o północy w połowie lipca z wieży rozlega się przeraźliwy krzyk, to Baltazar przeklina swego brata.

 

Od 1885 roku Przewóz zasłynął jako miejsce festiwali folklorystycznych. Zjeżdżali goście z całych Niemiec. Przez trzy tygodnie wzgórze zamkowe przekształcano w scenę teatralną. W tym czasie znakomicie prosperowało 11 restauracji, 5 kawiarni, 16 piwiarni i winiarni oraz 3 hotele. Przewozki urząd pocztowy uruchamiał dodatkowe połączenia telefoniczne. W Przewozie mieszkał i pracował Johann Gottlieb Worbs (1760-1833) – jeden z najwybitniejszych historyków Śląska i Łużyc, generalny superintendent prowincji śląskiej.

 

Warto zobaczyć: kościół gotycki z XVIII wieku; Wieżę Głodową i grodzisko z XIII wieku oraz mury miejskie z XIV wieku w Przewozie; pozostałości po XIII-wiecznym kościele wraz z XIX-wiecznym dworem w Straszowie; kościół z 1807 roku, chatę łużycką z 1809 roku i pałac z XVIII wieku w Lipnej; kościół gotycki z 1376 roku w Piotrowie, dwór barokowy z XVIII wieku w Sanicach; rezerwat Żurawie Bagno koło Jamna; 19-hektarowy park krajobrazowy z 1862 roku w Sobolicach; rezerwat leśny nad Młyńską Strugą; rezerwat florystyczny Wrzosiec.

 

PRZEWÓZ (nad Nysą Łużycką) - niegdyś miasteczko, dziś wieś w południowo-zachodniej części powiatu żarskiego, na pograniczu śląsko-łużyckim, siedziba Wójta i Urzędu Gminy. Przejście graniczne. Gród graniczny, którego powstanie tradycja wiąże z Bolesławem Chrobrym. W XV wieku, w wyniku wewnętrznych podziałów, Przewóz stał się stolicą samodzielnego księstwa związanego z dziejami księstwa żagańskiego. Był miastem do połowy XV wieku; fragmenty okazałych murów miejskich zachowały się do czasów współczesnych. Z dawnej warowni książąt śląskich przetrwała wieża zamkowa, zwana też "wieżą głodową", miejsce głodowej śmierci żagańskiego Baltazara, który z woli swego brata, Jana II, dokończył tam żywota w 1472 roku. Na przełomie XIX i XX wieku Przewóz zasłynął jako miejsce festiwali folklorystycznych. Mieszkał tu też i pracował Johann Gottlob Worbs, jeden z najwybitniejszych historyków Śląska i Łużyc.

 

STRASZÓW - wieś sołecka na północny wschód od Przewozu, będąca już parafią pod koniec XIII wieku, ruiny gotyckiego kościoła zachowały się do współczesnych czasów.